همانطور که از نامش معلوم است وسیلهای برای شلیک گلوله و آنهم به کمک فشار باد. درواقع در اثر حرکت پیستون مقداری باد یا هوا باانرژی فوقالعاده زیاد محبوس میشود، تا زمانی که با دستور کاربر آنهم از طریق فشار آوردن بر ماشه، این انرژی آزادشده، و به کمک یک فنر قوی گلوله را به سمت بیرون از لوله میراند. شاید در ابتدا زمانی که نام تفنگهای بادی به گوش میخورد، تنها کاربرد شکاری آن به ذهن میرسد. درحالیکه تفنگهای بادی بخش مهمی از اسلحه های مورد استفاده در مسابقات تیر اندازی را تشکیل می دهند، یعنی ورزشی که این روزها در کشور ما پیشرفت خوبی داشته است. این وسیله امروزه در انواع مختلف طراحی شده است و بنابر نوع کاربرد در اشکال معمولی، دوربین دار، کلت(به صورت کمری) در بازار موجود است.
تاریخچه تفنگ های بادی
اسلحه بادی نوعی تفنگ است که برای شلیک گلوله از فشار هوای ایجاد شده توسط یک پیستون که با چکاندن ماشه توسط فنری قوی به جلو راند می شود یا فشار هوای محبوس در کپسول هوا استفاده میکند. قدیمیترین تفنگ بادی موجود مربوط به سال ۱۵۸۰ میلادی بر می گردد که در موزه ای در استکهلم سوئد نگهداری می شود. امروزه تفنگ های بادی در سطح وسیعی، از مسابقات تیراندازی گرفته تا شکار حیوانات بزرگ، مورد استفاده قرار می گیرند. این اسلحه هم در نوع تفنگ و هم در نوع سلاح کمری در دسترس است و نیز تفنگ بی بی با امکان شلیک گلوله های گرد پلاستیکی در این رده قرار دارد.
این نوع سلاح ها براساس نوع طراحی قابل شارژ با ساچمه، گلوله های پلاستیکی ویا سربی هستند. تفنگ های بادی براساس نحوه ی مسلح شدن و مکانیزم عمل در انواع زیر طبقه بندی می شوند:
تفنگ های بادی فنر و پیستون.
این نوع از تفنگ های بادی از یک فنر قوی و یک پیستون تشکیل می شوند به این ترتیب که در درون پیستون، فنری با توان ارتجاعی بسیار زیاد قرار داده می شود و هنگامی که اسلحه مسلح می شود پیستون به سمت عقب حرکت کرده و درون پیستون مملو از هوای فشرده می شود و پس از چکاندن ماشه تفنگ، فنر قرار گرفته در درون پیستون رها شده و پیستون را به سمت جلو می راند و هوای فشرده که دارای 150 الی 200 بار فشار است به سمت گلوله حرکت و آن را به داخل لوله رانده و گلوله پس از درگیر شدن با خان (شیارهای درون لوله) لوله با سرعت و شتاب به سمت هدف پرتاب می شود.
این نوع تفنگ که از انواع ساده تر تفنگ های بادی است، دارای پیستونی است که در داخل آن یک فنر فوق العاده قوی قرار دارد که با مسلح شدن اسلحه، پیستون ضمن فشردن فنر هوای فشرده را که دارای انرژی زیادی است در خود محبوس می کند و در هنگام شلیک نیروی بسیار زیادی که در اثر فنر فشرده و هوای محبوس آزاد می شود گلوله را به سمت خارج می راند. این گلوله در حین خروج از لوله در اثر عبور از لابه لای خان تفنگ حرکت دورانی به خود می گیرد که سرعت و قدرت آن را مضاعف می کند. این نوع تفنگ ها نباید مدت زیادی مسلح بمانند، زیرا این امر سبب تضعیف فنر و به تبع آن به تحلیل رفتن قدرت تفنگ می شود.
تفنگ های بادی نیترو پیستون.
عملکرد این نوع تفنگ تقریبا مشابه تفنگ های فنر پیستون است با این فرق که در درون پیستون تفنگ به جای فنر قوی از گاز نیتروژن استفاده می شود به طوری که پس از مسلح شدن اسلحه، نیتروژن درون پیستون فشرده می شود و پس از چکاندن ماشه نیتروژن تحت فشار پیستون را با فشاری در حدود 100 بار به سمت جلو رانده که موجب حرکت گلوله به سمت درون لوله تفنگ شده و پس از قرار گرفتن در خان لوله با شتاب و سرعت زیادی به سمت هدف حرکت می کند.
این نوع تفنگ ها عملکردی شبیه تفنگ های فنر ـ پیستون دارند، با این تفاوت که در اینجا گاز نیتروژن جایگزین هوا می شود. استفاده از گاز نیتروژن ضمن اینکه دارای محاسنی است، معایبی هم دارد، از معایب استفاده از گاز نیتروژن کاهش قدرت این تفنگ هاست به طوریکه فشار حاصل از حبس نیتروژن و فنر در حدود 100 بار است در حالیکه این فشار در تفنگ های فنر ـ پیستون معمولی بین 150 تا 200 بار یعنی 5/1 تا 2 برابر مدل های مشابه نیتروژنی است، از طرفی کارآیی این تفنگ ها در هوای سرد تقلیل می یابد. از محاسن تفنگ بادی نیترو پیستون لگد زدن خفیف تر آن نسبت به مشابه خود از تفنگ های فنر ـ پیستون است.
تفنگ بادی پی سی پی (PCP).
تفنگ های PCP را میتوان نسل جدیدی از تفنگ های بادی دانست که تحولی شگرف در مکانیزم شلیک تفنگ های بادی ایجاد کرده اند. در ساخت این نوع تفنگ ادوات متحرک مانند خم کردن لوله و یا اهرم مسلح کردن تفنگ حذف شده و به جای آن تفنگ از سیلندری با هوای فشرده 150 الی 220 بار مسلح می شود. در تفنگ های PCP در هر مرتبه پر کردن کامل سیلندر میتوان تا 300 گلوله شلیک کرد. این نوع تفنگ دارای خشاب گلوله است که با پر کردن خشاب و قرار دادن بر روی تفنگ تنها با کشیدن هر گلنگدن میتوان شلیک کرد و مانند سایر تفنگ های بادی برای گلوله گذاری و مسلح کردن تفنگ نیازی به خم کردن لوله و یا کشیدن اهرم نیست. سیلندر تفنگ های پی سی پی (PCP) را می توان بوسیله کپسول هوا و یا تلمبه مخصوص پر نمود. تفنگ بادی سوماترا از خانواده تفنگ های پی سی پی است که به نوعی بهترین و حرفه ای ترین مدل تفنگ بادی به شمار می رود.
تفنگ بادی سوماترا نوعی از تفنگهای بادی PCP است. این نوع از تفنگها، درواقع جزو انواع پیشرفتهی تفنگهای بادی محسوب میشوند. در تفنگ بادی سوماترا دیگر نیاز نیست که بابت هر بار شلیک، تفنگ را مسلح کنیم. بلکه در تفنگ بادی سوماترا از کپسولهای مخصوص که حاوی باد فشرده با فشار محبوس در حدود 300 بار است، استفاده میشود. با هر بار پر کردن کپسول باد، تا 300 دفعه میتوان شلیک کرد. در انواع دیگر تفنگهای بادی مجبور بودیم بابت هر دفعه شلیک یکبار تفنگ را مسلح کنیم درحالیکه در تفنگ بادی سوماترا از خشابهای مخصوصی استفاده میشود که گلوله درون آن قرار میگیرد. در تفنگهای بادی فنر ـ پیستون و نیترو پیستون برای هر بار شلیک کاربر مجبور بود تا تفنگ را مسلح کند که این کار باخم کردن لولهی تفنگ و قرار دادن گلوله و سپس با کشیده یک اهرم مخصوص انجام میگرفت درحالیکه در تفنگ بادی سوماترا برای هر بار شلیک تنها یکبار گلنگدن را کشیده و شلیک میکنیم و تا زمانی که خشاب گلوله دارد و کپسول باد خالی نشده است میتواند انجام شود. معمولاً برای پر کردن سیلندرهای هوا در تفنگ بادی سوماترا از تلمبههای مخصوص و یا کپسولهای مخصوص استفاده میشود. در صورت تمایل کاربر میتواند کپسولهای مخصوص را تهیه کند و خود شخصاً کار شارژ سیلندرهای هوای تفنگ بادی سوماترا را انجام دهد و یا از افرادی که از امکانات بیشتری برخوردارند جهت شارژ سیلندرهای تفنگ بادی سوماترا کمک بگیرد. در تفنگ بادی سوماترا با حذف فنر و پیستون درواقع اجزای متحرک تفنگ را کم میکنیم که سبب میشود دیگر، تفنگ بادی سوماترا مانند مدلهای قدیمیتر تفنگ بادی لگد نزند، این امر جدا از آنکه استفاده از تفنگ بادی سوماترا را برای کاربر دلچسبتر میکند، کنترل آن را راحتتر کرده و سبب افزایش دقت تفنگ شود. ازاینرو تفنگ بادی سوماترا از دقت و قدرت و سرعت بهمراتب بالاتری برخوردار است. مکانیزم عمل تفنگ بادی سوماترا به این صورت هست که با کشیدن ماشه، مقدار لازم هوا از درون کپسول آزادشده و با فشار زیادی در حدود 220 تا 300 بار به سمت گلوله آزادشده و سبب پرتاب گلوله میشود. تعبیهی شیارهای مارپیچ در تفنگ بادی سوماترا که درون جان لوله انجامشده است، سبب میشود گلوله در حین عبور از میان شیارها ضمن اینکه بهسرعت و شتابش افزوده میشود، قدرت آنهم افزایش چشمگیری پیدا کند. نوع خاصی از تفنگ بادی سوماترا که معروف به بیگ بور هستند با قطر لولههای بزرگتر طراحیشدهاند که از قدرت بالاتری هم برخوردار بوده و برای شکار حیوانات بزرگ جثهای مانند بوفالو از آن استفاده میشود. در ابتدا استفاده از تفنگ بادی سوماترا در ایران زیاد مرسوم نبود زیرا در روزهای آغازین ورود این نوع تفنگ هنوز مردم با پمپهای باد آن آشنا نبودند و از طرفی به دلیل فقدان مکانهایی جهت خدمات دادن به دارندگان این نوع تفنگها، کسانی که از این نوع تفنگها استفاده میکردند خیلی زود خسته شده و این تفنگها را کنار میگذاشتند. اما بهجرأت میتوان اعلام کرد که امروز تفنگ بادی سوماترا یکی از بهترین انواع تفنگ بادیPCP در ایران است، گرچه هنوز هزینههای نگهداری و شارژ آن بسیار بالاست.
تفنگ بادی سوماترا که از مکانیزم هوای فشرده برای شلیک استفاده می کند. این مکانیزم به معنی قدرت بسیار زیاد تولید شده توسط کمپرسور هوا است. تفنگ بادی سوماترا یک انتخاب مناسب برای افرادی است که به شکار و تیراندازی حرفه ای علاقه دارند و قطعا با مدل ها و لوازم مختلف خود می تواند به راحتی آن ها را به رضایت کامل برساند. در ادامه در خصوص تاریخچه تفنگ های بادی، انواع آن ها و سپس ویژگی ها و لوازم جانبی همراه تفنگ بادی سوماترا صحبت خواهیم کرد.
استفاده از کپسول پی سی پی. تفنگ بادی سوماترا از بهترین سیستم تفنگ های بادی استفاده می کند. این نوع کپسول ها نیاز به باز و بسته کردن و یا کشیدن اهرم را از بین می برند و فقط کافیست حواستان به کپسول هوای تفنگ باشد تا در صورت نیاز آن را تعویض کنید. قدرت تولید شده توسط تفنگ بادی سوماترا هم در مقایسه با تفنگ های معمولی دیگر بیشتر است.
خشاب چرخشی با شش گلوله. تفنگ بادی سوماترا از معدود تفنگ های بادی است که قابلیت نصب خشاب دارند. به دلیل استفاده از سیستم پی سی پی نیازی به باز کردن تفنگ پیش از هر شلیک ندارید و به همین دلیل داشتن خشاب به شما این امکان را می دهد که پشت سر هم و بدون نیاز به شارژ اسلحه شلیک کنید.
نشان دهنده سطح فشار کپسول. یکی از بهترین ویژگی های این تفنگ نشانگر سطح فشار کپسول است که با رنگ های سبز، زرد و قرمز نشان داده می شود و در صورت نیاز به شارژ کپسول می توانید به سرعت مطلع شده و تعویض را برای تفنگ بادی سوماترا خود انجام دهید.
داشتن لوازم جانبی زیاد. تفنگ بادی سوماترا به دلیل استفاده های زیاد خود و همچنین طراحی مناسب و منطبق با تفنگ های دیگر دارای لوازم جانبی بسیار زیادی است که دست شما را برای انتخاب مدل های مختلف باز می گذارد.
صدا خفه کن. تفنگ بادی سوماترا یکی از پر صدا ترین تفنگ های بادی موجود در بازار است که این صدای بلند در هنگام شکار می تواند موجب مشکل و فرار حیوانات اطراف شود. به همین دلیل بعضی شکارچیان از صدا خفه کن بر روی اسلحه خود استفاده می کنند تا حجم صدای تولیدی را کاهش دهند.
دوربین. برای نشانه گیری دقیق تر از دوربین شکاری بر روی تفنگ بادی سوماترا استفاده می شود.
منبع